«Σε μια τέλεια ελεύθερη αγορά, η προσφορά και η ζήτηση ανταγωνίζονται μεταξύ τους ώστε να υπάρχει το μέγιστο όφελος για όλους. Επαρκής ανταγωνισμός για να υπάρχουν χαμηλές τιμές, οι οποίες αυξάνουν τη ζήτηση και άρα έτσι κερδίζουν και ο πωλητής και ο αγοραστής. Στο χώρο των φαρμάκων υπήρχαν δύο περιορισμοί στον ανταγωνισμό: τα φάρμακα χορηγούνταν μόνο από φαρμακεία και οι τιμές ορίζονταν από το κράτος. Τα τελευταία χρόνια έγιναν τρεις σημαντικές αλλαγές: α) οι τιμές των μη-συνταγογραφούμενων φαρμάκων απελευθερώθηκαν, β) τα μη-συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορούν να πωλούνται από σούπερ μάρκετ/παντοπωλεία/μανάβικα και γ) πλέον ιδιώτες μπορούν να ανοίγουν φαρμακεία. Και όμως, παρά την μεταρρύθμιση, από την 1/2/2017 σημειώθηκαν
οι πρώτες ανατιμήσεις προς τα πάνω σε πασίγνωστα φάρμακα».
Τα παραπάνω έγραφα πριν από 18 μήνες σε άρθρο μου που φιλοξενήθηκε στις σελίδες της «Μακεδονίας». Έκτοτε οι τιμές όχι απλά αυξήθηκαν αλλά εκτοξεύθηκαν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ασπιρίνη, της οποίας η τιμή διπλασιάστηκε. Το Υπουργείο Υγείας επέβαλε την αναγραφή Προτεινόμενων Λιανικών Τιμών, έχοντας ξεχάσει ότι το ίδιο το κράτος προχώρησε στην απελευθέρωση, καταργώντας την προκαθορισμένη από το κράτος τιμή. Βέβαια οι «προτεινόμενες τιμές» δεν έχουν σχέση με τις πραγματικές τιμές της αγοράς. Επέτρεπαν όμως στο Υπουργείο να ισχυρίζεται ότι οι αυξήσεις των τιμών είναι μικρές και να μοιράσει την ευθύνη σε εταιρείες και φαρμακοποιούς.
Οι τιμές θα μειωθούν λίγο, αφού αυξηθούν πολύ
Γιατί η αγορά της φαρμάκων είναι ανελαστική, δηλαδή η κατανάλωση παραμένει σταθερή, ανεξαρτήτως της τιμής των προϊόντων. Ο ασθενής πρόκειται να καταναλώσει ένα (1) χάπι για το πονοκέφαλο, ανεξαρτήτως αν το κουτί κοστίζει 0,75 ευρώ ή 4 ευρώ. Με άλλα λόγια η φαρμακευτική εταιρεία, που αποσκοπεί στο κέρδος, μπορεί να αυξήσει την τιμή των προϊόντων της χωρίς να φοβάται ότι οι ασθενείς θα πάψουν να τα καταναλώνουν.
Μα αν ανέβει η τιμή, δε μπορεί κάποια φαρμακαποθήκη να εισάγει φθηνότερα από κάπου αλλού; Όχι, γιατί οι τιμές στην Ελλάδα ορίζονταν ως ο μέσος όρος των 3 φθηνότερων κρατών, δηλαδή ήταν ήδη αφύσικα φθηνότερες από χώρες με μικρότερη αγοραστική δύναμη. Επίσης η φύση της κατανάλωσης φαρμάκων, (επείγουσα ανάγκη και ταυτόχρονα χαμηλές τιμές), μειώνει την τάση του πελάτη να κάνει έρευνα αγοράς.
Δηλαδή ο ανταγωνισμός μεταξύ φαρμακείων και σούπερ μάρκετ δε θα λειτουργήσει; Θα λειτουργήσει, αλλά μόνο αφού πρώτα αυξηθούν δυσανάλογα οι τιμές των φαρμάκων.
Το παράδειγμα μιας αναλγητικής κρέμας
Για παράδειγμα η τιμή μιας δημοφιλούς αναλγητικής κρέμας πριν την απελευθέρωση ήταν 5 ευρώ και αμέσως μετά ανέβηκε στα 6,60 ευρώ. Ο καταναλωτής θα αρχίσει να βλέπει μείωση μόνο όταν φτάσει σταδιακά στα 14 ευρώ, όσο δηλαδή κοστίζει και στο εξωτερικό. Τότε τα σημεία πώλησης θα αρχίσουν να ανταγωνίζονται προσφέροντας εκπτώσεις, ώστε να την αγοράζει 11,20-12,20 ευρώ.
Αλλά ακόμα και έτσι, ο ανταγωνισμός δε θα ωφελήσει όλους το ίδιο. Αυτός που ασθενεί ή ο ηλικιωμένος μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα να ταξιδέψει μέχρι τα προάστια της πόλης για να εντοπίσει τις εκπτώσεις του μεγάλου σουπερ-μάρκετ. Ακόμα χειρότερη θα είναι η τύχη όσων ζουν σε απομακρυσμένα χωριά ή νησιά.
Η κρέμα του παραδείγματος σήμερα έχει φτάσει στα 7,30 ευρώ (αύξηση 50% σε σχέση με την αρχική), ενώ με τους ρυθμούς των ανατιμήσεων σύντομα θα φτάσει τα 14 ευρώ. Επίσης ο ανταγωνισμός λειτούργησε αλλά προς τα πάνω: σε τουριστικές περιοχές φαρμακεία βρέθηκαν να πουλάνε φάρμακα σε διπλάσιες τιμές σε σχέση με τα φαρμακεία σε αστικές περιοχές, ενώ όλοι γνωρίζουμε περίπτερα ή μίνι μάρκετ που πουλούν μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΥΣΥΦΑ) σε τιμές αρκετά μεγαλύτερες σε σχέση με τα φαρμακεία.
Τι λέει ο ΟΟΣΑ
Πολλοί θα επικαλεστούν κάποια ελληνική ιδιαιτερότητα ή την ανάγκη περισσότερων μεταρρυθμίσεων. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει και αυτό το ομολογεί ακόμα και ένας υπέρμαχος της απελευθέρωσης όπως ο ΟΟΣΑ, ο οποίος σε μια μελέτη για τις επιπτώσεις των απελευθερώσεων στο τομέα της υγείας διαπιστώνει ότι πουθενά δεν υπήρξαν μειώσεις τιμών και αντίθετα διαπιστώθηκε μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών σε ευπαθείς ομάδες. Αυτό συμπεριλαμβάνει και χώρες νέες στην φιλελευθεροποίηση όπως η Κύπρος, αλλά και χώρες όπως η Ιταλία που προχώρησε στην απελευθέρωση το 2006.
Γιατί δεν μπήκαν μαζικά στα σουπερμάρκετ
Ενώ οι τιμές έχουν απελευθερωθεί, η είσοδος των φαρμάκων στα σουπερ μάρκετ δεν έχει ολοκληρωθεί γιατί οι φαρμακευτικές εταιρείες πιστεύουν ότι είναι επιζήμια οικονομικά και ταυτόχρονα αυξάνει την πιθανότητα αρνητικής διαφήμισης όταν αυξηθούν τα περιστατικά δηλητηριάσεων. Αυτό δεν είναι ένας υπερβολικός φόβος: χώρες παραδοσιακά χωρίς ρυθμίσεις όπως η Μεγάλη Βρετανία ή το Ισραήλ έχουν δει αύξηση των περιστατικών δηλητηριάσεων. Στην περίπτωση της Σουηδίας η είσοδος τους στα σούπερ το 2009 συνδυάστηκε με δραματική αύξηση των εισαγωγών σε νοσοκομεία, οδηγώντας στην εσπευσμένη απόφαση να επιστρέψουν στα φαρμακεία το 2015.
Δυστυχώς για λόγους που συνδέονται με την πολιτική αλλά και με διαπλεκόμενα συμφέροντα (σημειωτέον ότι η φαρμακευτική διαφήμιση αυξάνεται κάθε χρόνο), η νομοτελειακή αύξηση των τιμών των Μη Υποχρεωτικά Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων δεν έχει γίνει αρκούντως κατανοητή από την ελληνική κοινωνία, που έχει αναθέσει στα σουπερ μάρκετ τον ρόλο του σωτήρα, ενώ κρατάει την λύση στα χέρια της. Αντιθέτως δέχεται τις αυξήσεις οι οποίες δεν ήταν αναγκαίες, ενώ δέχεται ότι η πρόσβαση στην υγεία δεν θα είναι ισότιμη και θα εξαρτάται από το αν είσαι νέος ή ηλικιωμένος, στην πόλη ή στο χωριό.
Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις
Ακόμα χειρότερα ενώ η υπάρχουσα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας υλοποίησε την απελευθέρωση των τιμών, που η αξιωματική αντιπολίτευση επαίρεται ότι νομοθέτησε, οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας παραμένουν στα συρτάρια. Ενώ το φάρμακο θεωρείται ακριβώς της ίδιας αξίας και επικινδυνότητας όπως μια τσίχλα και άρα πωλείται στα σούπερ μάρκετ, στο φαρμακείο απαγορεύεται η πώληση τροφίμων για ιδιαίτερες ομάδες όπως οι διαβητικοί ή η διενέργεια μιας απλής εξέτασης σακχάρου! Η μέτρηση της πίεσης θεωρείται παράνομη ιατρική πράξη που απλώς δεν διώκεται, ενώ σύμφωνα με την νομοθεσία ο φαρμακοποιός απαγορεύεται να σχολιάσει θεραπευτική αγωγή!
Ο χώρος των φαρμάκων χρειάζεται επειγόντως μεταρρυθμίσεις. Πραγματικές που αποσκοπούν σε περισσότερες υπηρεσίες για τον ασθενή. Ο ανταγωνισμός μπορεί μόνο να ωφελήσει φαρμακεία και ασθενείς, αρκεί να γίνεται επί ίσοις όροις και όχι δένοντας τα χέρια των φαρμακείων και λύνοντας της υπόλοιπων.
πΗΓΗ: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
πΗΓΗ: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου